Afl. 263 Angst om te falen

Je kan er niet omheen als je wilt stoppen met overeten: angst om te falen. Het is je grootste struikelblok. Zodra je een faal ervaring tegenkomt, voel je pijn. De pijn van de negatieve gedachten over jezelf en jouw relatie met eten: ‘dit gaat toch nooit lukken. Zie je wel, ik kan dit niet. Wie hou ik hier nou voor de gek?’ Om te voorkomen dat je afglijdt in teleurstelling, geef ik in deze les een aantal onmisbare inzichten over faalangst en hoe je jezelf daarmee kan helpen. Overeten is iets wat je opruimt en je moet het daarvoor eerst tegenkomen. Zoals je een kamer ook alleen kan opruimen, door alle rommel door je handen te laten gaan. Maar hoe waar dat ook is, het neemt je faalangst niet weg. Na het beluisteren van deze les ‘Angst om te falen’, begrijp je ook waarom en wat je hieraan kan doen.

---

Wat je ontdekt:

• Waarom je last hebt van faalangst.
• Waarom je falen niet wilt vermijden.
• De verschillende vormen van falen en hoe je jezelf daarmee kan helpen.

---

 

Transcript Afl. 263 Angst om te falen

Je luistert naar Etenslessen, de podcast met Marjena Moll. En dit is aflevering 263, de podcast over afvallen zonder dieet en het creëren van een geweldige relatie met eten.

Angst om te falen. Laten we het daarover hebben.

Want juist als het gaat om het veranderen van je relatie met eten en blijvend gewichtsverlies, speelt dit een belangrijke rol. Er bestaan veel misverstanden over.

Ik ken niemand die in mijn programma komt die geen angst voelt om te falen, niet bang is voor teleurstelling en niet bang is om te ontdekken: het werkt blijkbaar voor iedereen behalve voor mij. En ik wil je een aantal inzichten geven die je hiermee helpen, juist nu, omdat Etenslessen deze week open is voor deelname. Het is de laatste keer dit jaar. Als je voelt, ik ben er zo aan toe om mijn relatie met eten te veranderen. Ik ben dat overeten zo zat. Ik ben er zo klaar mee om steeds te blijven worstelen met mijn gewicht, aankomen, afvallen. Of, ik hoef niet af te vallen, ik ben hartstikke slank, maar ik zit in zo’n spanning met eten. Ik ben altijd zo met eten bezig.

Hoe de onvrede over jouw relatie met eten er ook uitziet, in Etenslessen los je dit helemaal op. En al die klachten waar je nu nog last van hebt, waar je ontevreden over bent, die zetten we samen om in een relatie met eten waar je echt heel erg blij mee bent. Dat is waar ik je voor uit nodig om dat te komen creëren. En in deze les wil ik het met je hebben over de angst om te falen die je tegenkomt als je de stap naar mijn programma wilt zetten of die stap hebt gezet en jouw Etenslessen tegenkomt.

Ik wil je in deze les een aantal belangrijke inzichten geven over faalangst.

En dat is in de eerste plaats een heel belangrijk onderwerp, omdat diëtiek en de diëten waar jij in bent opgegroeid, allemaal gebaseerd zijn op een gebroken systeem. Ik noem dit systeem het wilskrachtmodel. En het wilskrachtmodel is niets anders dan een sommetje wat zegt, pak een dieet, een gedragsprotocol voor eten en drinken, combineer dat met je wilskracht en dan kom je uit op je streefgewicht. Dat is het sommetje. De diëten die ik volgde in de jaren 80 en 90 beloofden allemaal gouden bergen, klonken ook allemaal heel plausibel en effectief. En daardoor dacht ik, oké, dat dieet is dus good as gold, dat zit geramd. En het enige wat ik moet meenemen is mijn wilskracht. Ik moet het gewoon graag genoeg willen en dan kom ik uit op mijn streefgewicht.

En wat zo pijnlijk is en jammer is, is dat dit systeem je in een positie plaatst waarin je het niet kan winnen. Je kan tijdelijk gewicht verliezen, maar je komt ook weer aan. En dat komt omdat het een systeem is wat is gebaseerd op symptoombestrijding. Een gedragsprotocol voor eten en drinken helpt je alleen om prestatiegericht aan eten te sleutelen, aan je gewicht te sleutelen. Het is niet ontwikkelingsgericht.

Het doet niets met de oorzaak van overeten.

Daar gaat een dieet helemaal niet over. Een dieet isoleert het probleem en vertelt je alleen. Hé, als je dit eet, verlies je gewicht. Als je zo eet, verlies je gewicht. Als je dit doet en dat laat, verlies je gewicht. Of als het om een levensstijldieet gaat, zegt een dieet, eet dit, drink dit en dan ondersteun je jouw gezondheid. Dit is wat je nodig hebt om vitaal te zijn, om gezond te zijn. Eet dit en eet dat niet. En leefregels voor voeding en drinken kun je dan alleen maar op wilskracht naleven, precies zoals dat wilskrachtmodel je leert, toch? En wat er gebeurt is dat je dat alleen maar kan volhouden.

Maar de oorzaak, de redenen waarom je overeet, worden daarmee niet opgelost, niet bestudeerd, je leert hier niets van. Dat maakt dat je vroeg of laat, als je de wilskracht niet hebt om je dieet vol te houden, je terugglijdt in oud gedrag, omdat de oorzaak die eronder zit, de redenen waarom je overeet, weer boven komen drijven. En als je dit maar vaak genoeg hebt ervaren, dan heb je heel veel faalervaringen opgedaan. En dat maakt je onzeker. Het maakte mij heel onzeker.

Ik vertrouwde mezelf op een gegeven moment niet meer met eten. Vertrouwde mijn lichaam niet meer. Ik begon een hekel te krijgen aan mijn lichaam, want ik wilde zo graag gewicht verliezen, maar het leek wel alsof mijn lichaam alleen maar meer gewicht probeerde vast te houden. En dat eten waar ik zo graag vanaf wilde blijven, verlangde ik alleen maar meer naar.En dit is de geschiedenis die ik met me meedroeg toen ik op een goed moment besloot, oké ik stop nu met het volgen van diëten en ik ga een andere benadering zoeken.

Ik ga op zoek naar de oorzaak van overeten en die ga ik oplossen.

Maar dat deed ik met een, ik zou willen zeggen, een dieettrauma. Die faalervaringen die ik had rond gewichtsverlies en faalervaringen die ik had rond eten, maakte mijn relatie met eten heel beladen. Die relatie stond enorm onder spanning en ik probeerde een periode om me daar gewoon helemaal van te distantiëren, maar dat werkte ook niet. Dan belandde die relatie alleen maar in verwaarlozing en kwam ik uiteindelijk toch weer uit op een punt dat ik zei, oké, ik zit gewoon nog steeds met een probleem en ik probeer nu gewoon alleen maar niet naar dat probleem te kijken, maar het is er nog steeds. Dus die faalervaringen die ik had, daar moest ik mijn weg in zien te vinden. En als jij die faalervaringen ook hebt, is dat ook wat werk voor jou ligt. En daar wil ik je in deze les mee helpen.

Dan is er nog een ander issue wat je tegenkomt, wat het belangrijk maakt om te kijken naar angst om te falen. En dat is het feit dat het oerbrein, het primitievere deel van je brein, zegt als ik het niet ken, dan wil ik het niet. Onbekend maakt onbemind. Als ik niet weet wat er gaat gebeuren, vertrouw ik het niet.

En dat is een heel gezond mechanisme in het brein.

Alleen, het gooit er enorm de rem op zodra jij iets wilt doen wat je nog nooit hebt gedaan.

En ben je nu een enorme thrillseeker, dan vind je die vlinders in je buik juist lekker. Dan krijg je daar een kick van en zoek je die graag op. Maar als het gaat om de schade die je hebt opgelopen in het afvallen met een gebroken systeem, dan is het absoluut geen thrill en zijn die vlinders in je buik helemaal niet fijn. En merk je dat die je relatie met eten alleen maar onder spanning zetten en je verlangen naar eten groter maken. Dus daar waar jouw oerbrein zegt ik ken het niet, dus ik wil het niet.

En je daarbovenop ook nog veel faalervaringen hebt gehad met afvallen op wilskracht, met dat wilskrachtmodel. Ja, dan ben je als het ware dubbel belast. Dubbel belast met angst, dubbel belast met een negative bias. Dus je gaat ervan uit dat het niet gaat werken. Je gaat ervan uit dat het gaat falen.

En dat gooit enorm de rem op je potentieel.

Het gooit de rem op je nieuwsgierigheid, op je verlangen naar verandering. En het is belangrijk om dit stuk beter te begrijpen van jezelf. Ik wil je daar een aantal inzichten over geven.

Als eerste is het belangrijk om te weten dat falen en faalervaringen neurologisch zijn.Je brein speelt hier een belangrijke rol in, een primitief deel van je brein. En door dat te gaan zien, een beetje te leren kennen en begrijpen, wordt het gemakkelijker voor je om jezelf te helpen met faalervaringen.

En waarom is dat belangrijk als je jouw relatie met eten wil veranderen?

Je komt dat falen tegen. Je komt falen tegen, je kan het niet vermijden. En dit is zo’n belangrijke omschakeling in wat je daar altijd over is geleerd.

Op school heb je geleerd dat je geen fouten mag maken, dat je dan een laag cijfer krijgt, een lage waardering en een rode pen door je werk. De docent is ontevreden. Je ouders waren misschien ook ontevreden. En je kreeg geen complimenten. Je werd er niet in aangemoedigd. Als je niet is geleerd dat falen van grote waarde is, dan heb je geleerd dat je het gewoon fout hebt gedaan en beter had moeten doen en een volgende keer beter moet doen. En daarmee leer je dan op school, falen is slecht, fouten maken is slecht.

Tel daarbij op dat dat wilskrachtmodel je heeft geleerd om prestatiegericht gedragsregels te hanteren rondom eten en voeding, eten en drinken. Je moet het gewoon doen, je moet het gewoon presteren, je moet gewoon volhouden. Het is niet geleerd op ontwikkelen. En dus kan je zien dat je de neiging hebt om hier enorm bij uit de buurt te blijven.

Terwijl de waarheid is dat overeten iets is wat je opruimt.

Je kan dat gedrag alleen uit je systeem krijgen door het tegen te komen, omdat je dat gedrag van jezelf moet gaan begrijpen, zodat je de oorzaak kan opruimen. Dit is een complete omschakeling van wat je ooit hebt geleerd over gewichtsverlies. Namelijk, voorkomen dat je overeet. Zorgen dat je je aan de regels houdt. Zorgen dat je daar in de fout niet ingaat. Dat je het niet verpest.

Dus hier ben ik nu en ik vertel je, nee, nee, nee! Overeten is iets wat je opruimt en daarvoor moet je het eerst tegenkomen. En als je dat idee omarmt, als je dat principe omarmt, verdwijnt de spanning uit je relatie met eten en kan je het overeten wat je nog gaat doen met vertrouwen tegemoet zien, omdat erop gerekend wordt en we het juist gaan gebruiken in jouw voordeel. We gaan het juist gebruiken, zodat je de oorzaak van overeten kan gaan begrijpen en opruimen.

Een probleem laat zich pas oplossen nadat het eerst is begrepen. En hoe kan je een probleem begrijpen? Niet door het te vermijden, maar door het tegen te komen, door het aan te kijken.

En als je dus zegt, oké, dus ik mag ervan uitgaan dat het juist functioneel is, dat falen wat ik tegen ga komen, die faalervaringen, die momenten waarop ik overeet, terwijl ik dat gedrag zo graag wil loslaten, dan zeg ik ja, ja, absoluut, dat is de slimme strategische manier waarop je blijvend gewichtsverlies kan realiseren en de problemen in jouw relatie met eten oplossen. Gedragsverandering vraagt als het om voeding gaat, om deze aanpak. Want elke voedselgerelateerde spanning maakt je verlangen naar eten groter. Dat wat je ooit is geleerd, hou je aan de regels. Overtreed de regels niet, dus ook die dieetregels niet. Hou je aan de regels. Dat is een conditionering, aangeleerd gedrag, die waarschuwing in jezelf, die zit inmiddels in jezelf en die veroorzaakt spanning tussen jou en eten.

En dat oerbrein, wat we allemaal hebben, verdraagt absoluut geen spanning rond eten. Het schroeft onmiddellijk je verlangen naar eten op zodra die spanning er is.

Dus is het belangrijk in eerste plaats dat je je omarmt en ontspant in het idee dat falen de weg is naar blijvend gewichtsverlies, dat falen juist loont, falen is positief. Dat is het belangrijkste principe wat het succes van mijn klanten verklaart.

Als je mooie reviews leest op mijn website, op mijn socials, dan verwijzen al die successen naar dit principe.

Mensen in mijn programma hebben dit principe omarmd en stonden zichzelf toe om hun faalervaringen van dat is hoe je brein erop reageert, tegen te komen, zodat ze die in hun voordeel konden gebruiken. Dat is het eerste belangrijke inzicht hier.

Het tweede belangrijke inzicht gaat over de neurologie hiervan. Je kan wel besluiten dat je open wil staan voor falen, dat je het wil gebruiken om van te leren, dat je het dus gaat gebruiken om jouw relatie met eten op te ontwikkelen en het overeten op te ruimen en dat het die weg is naar blijvend gewichtsverlies, ongeacht hoe lang je al met eten strijdt en hoeveel mislukte diëten je achter de rug hebt, dat kan je allemaal bedenken. Daar kan je allemaal op inkopen.

En toch zal je neurologische respons op een faalervaring negatief zijn. Zo waardevol om dit aan je te laten zien en dit met je te delen. En dat betekent dat je gedachten en gevoelens zal krijgen die lastig voor je zijn.

Ik geef er een aantal die je misschien zal herkennen.

Gedachten zoals, had ik maar. Ik had dit gewoon niet in huis moeten halen. Of ik had dit niet in mijn agenda moeten zetten. Ik heb de verkeerde beslissing hier genomen in wat ik deed. En dan voel je de pijn van je hebt het niet goed gedaan. Dan is er bijvoorbeeld de pijn van vergelijken. Haar lukt het wel, hun lukt het wel, hem lukt het wel. En dan voel je de afstand van jij die apart staat van al die succesvolle mensen en jou lukt het niet.

Nadenken en mijmeren over het verleden, waarin het je toen was gelukt om zoveel kilo te verliezen en hoe het nou toch kan dat het je nooit meer is gelukt daarna om dat nog een keer te herhalen. Is er ook zo één.

Of de gedachte dat je alles al hebt geprobeerd en dan die voorspelling richting de toekomst dat het je toch nooit gaat lukken en daarom begin je er maar niet aan.

Al deze gedachten zijn vormen van falen die maken dat je het falen maar helemaal wil vermijden door gewoon niet te bewegen, geen stap te zetten, bijvoorbeeld niet aan mijn programma te beginnen of het hele idee dat jij kan veranderen niet eens te overwegen.

Het kan je ook hyperkritisch maken, waardoor elk moment dat het niet gaat zoals je wilt, je daar al naar aan het staren bent, nog voordat het zich voordoet. Dus je leeft al door in die angst, je bent al door aan het anticiperen, aan het zoeken naar het moment waarop het waarschijnlijk mis zal gaan.

En als je dan een faalervaring hebt, heb je de neiging om je te willen isoleren.

Ik heb dat heel veel gedaan. nHet liefst de gordijnen dicht trekken, even niemand meer willen zien, niemand willen spreken, omdat ik me als een gewond dier terugtrok in de pijn van mijn faalervaring. Schaamte voelen, intense somberheid voelen, erg boos en teleurgesteld zijn in mezelf en daarvan moeten bijkomen, echt moeten bijkomen, voordat ik weer tevoorschijn kwam.

En dit he, het wegzakken in een faalervaring, je willen isoleren in een faalervaring, dingen over jezelf daar denken, die op dat moment klinken als de waarheid en voelen als de waarheid.

Dat doet je brein allemaal met de intentie om je te demotiveren.

En dat is het neurologische stuk wat ik hier aan je wil laten zien. Je brein wil jou beschermen, behoeden voor gevaar. En voor dit deel van je brein is de faalervaring die je hier op doet, hetzelfde als zorgen dat je je niet nog een keer, niet nog een keer te dicht in de buurt van vuur komt, of in de buurt van een afgrond komt, of in de buurt van een wild dier. Met dezelfde kracht waarmee het jou daartegen probeert te beschermen en jou wil demotiveren om in de buurt te komen van vuur of een afgrond of een wild dier, zo reageert het ook op iets wat voor jou heel waardevol is en belangrijk is om je te kunnen ontwikkelen.

Je hebt je faalervaringen nodig om te kunnen ontwikkelen, om te kunnen groeien, maar dit deel van je brein reageert alsof het absoluut wil voorkomen dat jij nog een poging waagt. En daardoor heb je van die knetter pijnlijke gedachten.

Ik vind het zo fascinerend en bijzonder dat wij als soort, als mens, op deze manier over onszelf kunnen nadenken. Mijn hond kan dat niet. Deze kan niet bedenken: ik maak het mezelf wel erg moeilijk door iedere keer zo getriggerd te reageren op XYZ. Mijn hond is in het nu en reflecteert niet op zijn eigen gedrag.

Maar wij als mens hebben aan de ene kant dat prachtige vermogen om na te kunnen denken over de toekomst, na te kunnen denken over het verleden, na te kunnen denken over onszelf.

Maar een deel van ons brein reageert heel primitief en dierlijk en kan ons enorm in de weg zitten in al die mooie dingen die we willen doen.

In het oprekken van ons kunnen, het benutten van ons potentieel, het vinden van een leuke partner, het geloven in die nieuwe baan, het geloven in het veranderen van je relatie met eten en het gooit alles in de strijd op het moment dat jij een faalervaring hebt om te zorgen dat je niet nog een keer, een poging geeft, het nog een keer probeert.

En wat ik je wil meegeven is in eerste plaats, dus bij herhaling:

Falen heb je nodig om te kunnen creëren waar je naar verlangt.

Het veranderen van jouw relatie met eten vraagt van je dat je overeten tegenkomt en jij zal dat beleven als een faalervaring, omdat je daar neurologisch op gebakken bent, bedraad bent. Je gaat die pijn tegenkomen. Maar, en dit is het goede nieuws:

De oplossing is niet om het dan maar helemaal te vermijden. De oplossing is om het te leren hanteren.

En dat betekent herkennen wat er gebeurt. Dat wat je denkt, dat wat je daar gelooft, een andere betekenis geven. Je niet isoleren. En in mijn programma help ik je daar natuurlijk mee, want ik sta naast je als je coach. De community is om je heen. En ik heb een workshop die jou leert hoe je dit doet, hoe je omgaat met jouw faalervaringen, met de pijn van falen. Een van de stappen die ik je daarin leer is om je niet te isoleren.

En dan, in de laatste stap, het moment van waarde maken.

Dus, niet proberen om het falen te vermijden, anders kan je het overeten niet opruimen, maar herkennen wat er gebeurt. Dat wat er gebeurt een andere betekenis geven. Je niet isoleren en het moment van waarde maken. En wat zo bijzonder is, is dat ik nog voor, lang voordat deze neurologische kennis naar buiten kwam, want die is heel recent, ontdekte ik zelf dat dit zo werkt.

En daarom noemde ik mijn methodiek Etenslessen, omdat ik zelf ontdekte, hey, als ik dit moment van waarde maak, kom ik uit de pijn van de faalervaring en durf ik voorwaarts te blijven bewegen. Durf ik te blijven geloven in het veranderen van mijn relatie met eten. En daarom was dit voor mij zo’n moment van triomf toen deze kennis, deze neurologische kennis naar buiten kwam dat ik dacht, ha! Zie je wel? Zie je wel?

Dit had ik 20 jaar geleden door.

Dit is wat ik nodig had om uit de pijn van mijn dieettrauma, uit die enorme negatieve bias die ik had. Van zie je wel, je bent te beschadigd, je hebt dit probleem al te lang, je zal altijd blijven overeten, je krijgt nooit controle over je gewicht, je bent te gebroken, te beschadigd, vergeet het. Ik heb hier uit kunnen klimmen doordat ik deze stappen ontdekte en nu is die kennis daar.

En dit is dus de reden waarom mijn programma Etenslessen heet. Om jou er bij elke stap, bij elke faalervaring aan te herinneren. Hé, dit moment is van waarde. Hier zit een etensles in en ik geef je de tools en de coaching om die les te kunnen benutten. En zo bouw je dat blijvende gewichtsverlies. Je hebt dit nodig omdat je je neurologische bedrading niet mee hebt hierin.

En dan heb je ook nog die dieetgeschiedenis.

Dit was wat ik je hierover wilde vertellen. En als je nu voelt aha, dat is inderdaad de belangrijkste reden waarom ik aarzel om mijn handen te branden aan dit onderwerp, om te durven veranderen, om iets te doen met mijn relatie met eten. Dat gaat inderdaad hier over. Over die angst om te falen. Die angst voor teleurstelling. Die pijn van dat isolement. Dan nodig ik je uit om nu in mijn programma te stappen, omdat de bonus die ik geef een workshop is over dit onderwerp.

We vatten de koe direct bij de horens en het eerste wat ik met je ga doen is je leren hoe je jezelf helpt in een faalervaring.

Ik bespreek de zeven vormen van falen en de stappen waarmee je daar uitklimt. En jezelf helpt om die Etenslessen eruit te halen. Zodat je echt met vertrouwen, natuurlijk met gezonde spanning in je buik, maar met vertrouwen die Etenslessen, jouw Etenslessen, want die wachten op je, die liggen er, kunt gaan ontdekken.

Eruit halen en daar jouw relatie met eten op ontwikkelen. Je bent van harte welkom.

Ik ga dit heel graag met je doen. Denk hier niet over na. Geef dat oerbrein niet de kans om 101 redenen te verzinnen waarom dit nu niet het goede moment is. Waarom het jou niet gaat lukken, waarom eerst alle lichten op groen moeten staan in je leven. Dat gaat allemaal hierover. Die faalangst en die demotivatie van je oerbrein die direct nu aangaat. Zodra je overweegt om jouw relatie met eten te veranderen. Het is een reactie in je brein die niet te voorkomen is. Maar die jou gelukkig niet hoeft te belemmeren om te creëren waar je naar verlangt. En in Etenslessen gaan we dat nu samen doen. Je bent van harte welkom.

Ik zie je aan de andere kant in mijn programma. Ik verheug me op je deelname. Tot gauw.