Een van de pijnlijkste aspecten van een strijd met eten is het overeten zelf. Vooral tijdens een eetbui als er voor je gevoel geen houden aan is.
Wat een eetbui extra pijnlijk maakt is de tegenstrijdigheid van wat je doet. Aan de ene kant wil je niets liever dan eten, maar tegelijkertijd is dat ook het laatste wat je wilt. De dubbelheid van dit verlangen is verwarrend. Je begrijpt jezelf niet.
Een belangrijke vraag is of er nog iets aan te doen is als eten als een storm door je heen raast. Het antwoord daarop is gelukkig ja.
In deze waardevolle aflevering van de podcast pak ik dit onderwerp voor je uit en geef je een aantal inzichten die het licht schijnen op de meest voorkomende oorzaken van een eetbui en wat je eraan kan doen om deze eerder tot bedaren te brengen.
Je luistert naar Etenslessen, de podcast met Marjena Moll en dit is aflevering 45.
Je luistert naar Etenslessen, de podcast over afvallen zonder dieet en het creëren van een geweldige relatie met eten. Mijn naam is Marjena Moll, ik ben je coach en ik doe niets liever dan al mijn Etenslessen met je delen, waardoor je ontdekt hoe je afvalt zonder dieet en een vrouw wordt met een fantastische relatie met eten. Laten we beginnen.
INTRODUCTIE
Hallo lieverd, hoe gaat het? Hoe gaat het met jou? Ik hoop dat je een fijne vakantie hebt gehad. Die van mij zit er op. Ik heb een verrukkelijke tijd gehad, ik kan niet anders zegge. Ik ben niet weggeweest. Ik wilde thuisblijven voor een van mijn twee honden die oud is en gezondheidsproblemen heeft. En ik ben blij dat ik dat heb gedaan, want ze had inderdaad ook in de afgelopen weken plotsklaps weer een antibioticakuur nodig. En die heb ik gelukkig kunnen geven met nog een hele sloot andere medicatie. En ik ben blij dat ik dat allemaal niet aan mijn kinderen heb hoeven overlaten. Ik heb een heerlijke tijd gehad. Daarnaast alle dingen gedaan die ik wilde. Veel gelezen, veel buiten geweest. Veel genoten van natuur, mooie gesprekken, poëzie, lesmateriaal, zonsondergangen en zwemmen in natuurwater, spannende dingen gedaan. Luie dingen gedaan. Echt verrukkelijk. En dat heeft me goed gedaan. Ik heb veel energie en ik ben een dankbaar voor de lieve vriendinnen die ik heb. De mooie mensen in mijn leven waar ik zulke mooie gesprekken mee kan voeren en zoveel intimiteit mee beleef. En dat is, dat vind ik een heel, heel groot goed.
DE LES: WAT TE DOEN TIJDENS EEN EETBUI. WAT KAN JE DOEN ALS JE IN HET OOG VAN DE STORM ZIT.
In deze les wil ik het met je hebben over het hebben van een eetbui. En wat kan je doen als je je in het oog van de storm begeeft?
Daar wil ik het met je over hebben. En in de eerste plaats omdat ik weet hoe graag je die eetbuien liever niet hebt. En welk effect dat op je kan hebben als je hem dan toch hebt. Ik heb trouwens een aflevering, aflevering nr. 20. Die heet de E.H.B.O, die gaat over de Eerste Hulp Bij Overeten. En die is heel interessant voor je, voor als je eetbuien hebt gehad of een spiraal van eetbuien wilt doorbreken. Dus daar kan je, daar refereer ik je aan of daar verwijs ik je naar. Als je op zoek bent naar iets wat je kunt doen om een interventie te doen als je in zo’n spiraal zit. Als dat gaande is en in deze les wil ik het specifiek met je hebben over wat je kan doen tijdens die eetbuien.
Een van de dingen die het hebben van een eetbuien zo lastig maakt, zo pijnlijk maakt, is het feit dat we geneigd zijn om er een morele kwestie van te maken. Je houdt je niet aan je eigen afspraken op dat moment. Je bent iets aan het doen wat je helemaal niet oké vindt van jezelf, terwijl je tegelijkertijd door roeien en ruiten zal gaan om het wel te kunnen doen. En deze paradox, deze tegenstrijdigheid kan het tot een verwarrende en ongelooflijk pijnlijke ervaring maken. Dus aan de ene kant zie je dat je in staat bent om heel sluw en geheim te zorgen dat je die eetbui kan hebben. Je kan misschien smoezen verzinnen als je stiekem wilt eten, als je niet wilt dat mensen weten wat je gaat doen. Uhm, je kan ook jezelf uitgebreid boodschappen zien doen ervoor of jezelf zien op de meest onmogelijke plekken in huis. Of er misschien nog iets is, hoopt dat je het kan eten en wat jou de voldoening kan geven waar je naar op zoek bent en ondertussen bij jezelf denken:
Waar ben ik in hemelsnaam mee bezig? Wat ben ik aan het doen? Dit gaat helemaal nergens over. Ik spoor niet. Er is iets mis met mij. En die morele kwestie, die doet het meeste pijn.
En als ik het in een weegschaal zou moeten leggen en zou moeten zeggen wat doet meer pijn: de pijn van de spanning op je maag als je eet tot je echt niet meer kan of eet totdat je misselijk wordt. Of de geestelijke pijn van jezelf iets zien doen wat je helemaal niet wilt en waarvan je al kan voorspellen nog voordat je eraan begint dat je er achteraf spijt van gaat hebben. En toch wil je het. Ik denk dat als ik die twee tegen elkaar zou moeten afwegen, dat de geestelijke pijn het wint van de fysieke pijn. En daarmee is het goed om hier naar te kijken, want daar kan je jezelf mee helpen.
Dus je doet iets wat je eigenlijk niet wilt. Je doet iets wat je het liefst had willen kunnen voorkomen, maar nu je eenmaal besloten hebt om dit te gaan doen is dat wat er is. En achteraf kan je gaan zoeken naar de oorzaak die daaraan ten grondslag lag: Waarom ben ik dit nou gaan doen? Waar kwam dit nou vandaan? En dat is ongelooflijk waardevol werk. Heel belangrijk werk omdat je jouw relatie met eten er veel beter door leert kennen. Je leert je zelf er beter door kennen en vandaar uit kan je gaan bouwen en groeien en zorgen dat het steeds minder vaak voorkomt. Dus doe dat alsjeblieft wel. Een van de dingen die we altijd het liefst willen. Of althans wat ik er zeker mee deed.
In het verleden was: Oké, dit is geweest, ik wil er niet meer aan denken. Vandaag is weer een nieuwe dag. Nieuw begin, fris begin. Ik wil zo gauw mogelijk vergeten wat er gisteren gebeurde.’ En dat raad ik je af. Gebruikt die E.H.B.O. Gebruik aflevering 20 en ga op zoek naar de oorzaak: Waarom wilde je of liever gezegd: Waarom wilde je dat, dat overeten, maar wat is de trigger geweest? Wat was de oorzaak waarom je wilde overeten?
En ik noem hier de drie meest voorkomende oorzaken.
De eerste is een opgebouwde spanning die onderdeel uitmaakt van je dieetmentaliteit. En dat kan een opgebouwde spanning zijn omdat het al een tijd goed gaat met eten en daar ben je ontzettend blij mee en daardoor ook heel erg bang om dat weer te verliezen. En daardoor bouw je heel veel spanning op geestelijk en die kan uitmonden juist in een eetbui. Een andere opgebouwde spanning binnen de dieetmentaliteit kan zijn omdat het juist al een tijd niet meer goed gaat en je daardoor erg bezorgd bent over waar dit stopt, waar dit eindigt, hoeveel dagen het al slecht gaat, hoe dik je aan het worden bent, dat je voelt dat je aankomt, dat voor je gevoel je kleding ook strakker zit en die spanning die je daarmee opbouwt, kan ook juist weer tot een eetbuien leiden.
Dus opgebouwde spanning rondom eten en hoe het met eten gaat, is een veel voorkomende oorzaak in het hebben van een eetbuien.
Een tweede veelvoorkomende oorzaak gaat over het hebben van gevoelens die je nog niet goed kan dragen in jezelf en waarvan je nog niet hebt geleerd hoe je ze doorvoelt en er gewoon laat zijn. Hoe doorvoel je een emotie, een emotie waar je moeite mee hebt. Hoe laat je die er zijn en door voel je die?
En een derde veel voorkomende oorzaak is dat je op het moment dat je voor die eetbui kiest, last hebt van gedachten die je pijn doen, waar je bezorgd over bent of die je angst inboezemen of op een andere manier van slag maken waar je nog geen antwoord op hebt. En dit zijn eigenlijk altijd gedachten die je op dat moment hebt, die berusten op een misverstand maar je doorziet het misverstand nog niet.
En dit gaat echt over gedachtewerk wat een hoofdstuk apart is: het managen van je eigen gedachten, je bewust worden van je eigen gedachten en leren werken met je eigen gedachten: Wat geloof ik op dit moment? Wat maakt mij van slag? Welke gedachte maakt mij van slag? En waar kan ik nog niet zien dat deze gedachte niet waar is? Dat die niet klopt? Dat die op een misverstand berust? En welk misverstand is dat?
Als je dit gedachtewerk gaat doen, zal je tot de ontdekking komen dat je jezelf uit elk probleem kan bevrijden.
En dat is een enorme winst. Het heeft mijn leven veranderd en het is iets wat ik heel veel met mijn cliënten doe. Het is een van de pijlers van mijn programma. Dus, de meest voorkomende oorzaken voor een eetbui: opgebouwde spanning binnen je dieetmentaliteit. En die dieetmentaliteit heb je nog niet opgeruimd heb je nog last van. Het niet kunnen voelen, bereid zijn te doorvoelen van een emotie waar je nog een lage tolerantie voor hebt. En een gedachte die je gelooft waarvan je nog niet in de gaten hebt dat die op een misverstand berust. Dus dat is allemaal werk wat nog op je ligt te wachten. Dit zijn Etenslessen die nog op je liggen te wachten. En in jouw ontwikkeling blijf je die eetbuien tegenkomen totdat je dit allemaal hebt uitgewerkt voor jezelf.
Een vierde oorzaak die in mindere mate speelt maar ook enigszins mee kan zingen in dit geheel, heeft te maken met je biochemie, het eten van dingen die een die je triggeren om er meer van te eten. En als je dat eigenlijk niet wilt en je daar enorm tegen verzet, dan kan zich hier ook een grotere spanning rondom opbouwen en komen er meerdere elementen bij elkaar die uitmonden in een eetbui uiteindelijk.
Goed, je hebt nu besloten dat je wil overeten. En je voelt dat dit gewoon is wat er gaat gebeuren. Op het moment dat het zover is en je het al doet, is het beste wat je kan doen, in het oog van de storm, ik noem het het oog van de storm omdat een eetbui echt door je heen kan razen als een storm en jij als het ware erbij stond en ernaar keek. Het gebeurt gewoon. Het raast door je heen. In het oog van de storm is altijd kalmte. En in die kalmte kan jij jezelf het beste helpen door te legitimeren wat je doet en met liefdevolle vriendelijkheid contact te maken met jezelf.
Als je een eetbuien niet langer ziet als een morele kwestie waarin jij dus in je eigen ogen tekortschiet en vindt dat je een slappeling bent en dat verpest en het niet goed doet. Maar jouw eetbui meer gaat zien als een breinkwestie en een ontwikkelingskwestie, dan kan je de schuld ervan af gaan halen. En kan een compassie voor in de plaats komen.
Je hebt op dit stuk nog geen controle over je brein en je bent nog aan het leren hoe je die krijgt. En de beste manier om jezelf te helpen als het dan toch al eenmaal zover is, is vriendelijkheid.
Liefde overwint alles. Ook je eetprobleem.
Op het moment dat je dus al aan het overeten bent. En die storm door je heen raast, sta je misschien nog met je jas aan bij het aanrecht. Of je hebt het koud en je hebt de verwarming niet aangedaan in huis of je eet uit een verpakking.
Zeker als die morele kwestie er in zit en je eigenlijk boos bent op jezelf, hebben we de neiging om onszelf te bestraffen in het toegeven aan die eetbui. En ik weet dat zodra je vriendelijkheid toelaat in die situatie, een liefdevol woord en jezelf erin bemoederd als het ware. Door jezelf aan te moedigen, je jas uit te doen, de verwarming aan te zetten, je schoenen uit te doen. Niet uit de verpakking te eten, maar het eten op een bord te leggen en legitimeert wat je doet. Je daarmee het contact van het deel van je brein wat als het ware op de vlucht is geslagen, het contact daarmee hersteld en het tot ontspanning brengt. En wat je daarmee bereikt is dat je weer gaat waarnemen. Je gaat proeven wat je nu eigenlijk eet en je gaat voelen hoe vol je maag is.
Als je uit contact bent, in de afwijzing, in die storm helemaal uit contact bent met jezelf, dan voel je vaak pas dat je misselijk wordt en dat je overvol zit als je ook echt gewoon fysieke pijn hebt. En je proeft al die tijd niet dat het helemaal niet lekker is wat je eet. Dat maakt natuurlijk ook onderdeel uit van de functie van de eetbui, de functie is ook om uit contact te gaan. Het is een vluchtroute die je kiest omdat je eigenlijk nog niet weet hoe jezelf helpen kan, maar door je eetbuien te legitimeren, liefdevol en vriendelijk te worden, ontspan je. En in dat ontspannen merk je: eigenlijk smaakt mij dit niet. Ik vind het niet lekker of ik zou het wel lekker vinden als ik hier wat paprika op doe of wat mayonaise bij doe. Ik weet niet wat het voor jou is en wat je op dat moment eet. Maar ineens herstelt zich in contact met je smaakbeleving en er herstelt zich een contact met je waarneming van verzadiging. En van daaruit stopt de eetbui veel eerder.
En dat is niet een doel op zich. Het doel op zich is het herstellen van het contact met jezelf. Het herstellen ook dus daarmee van die waarneming. Maar het is natuurlijk wel heel erg fijn als je tot de ontdekking komt dat als je een eetbui nog niet kan voorkomen, je wel merkt dat de storm eerder overwaait.
Door het herstellen van het contact, vanuit het bemoederen van jezelf vanuit die vriendelijkheid richting jezelf. En dat is een enorme winst. En het allerbelangrijkste daarbij is dat je die schuldkwestie er afhaalt. Compassie hebben betekend dat je het vooral naar vindt voor jezelf wat er gebeurt en jezelf er niet in bestraft: hé lieverd, wat naar, wat naar dat je nu zoveel moet eten, wat naar dat je brein ze op de vlucht is. Wat naar dat je dit nu zo overvalt. Laat me je helpen. Laat me je helpen omdat je nu zo comfortabel mogelijk te maken in dat wat er nu gebeurt. Trek je jas uit. Doe het in een kommetje. Leg het op een bord. Proef of het je smaakt, kan je het nog lekkerder maken? Wil je er nog iets bij?
Dit soort vragen waarin je dit contact met jezelf maakt, dit liefdevolle contact met jezelf maakt, die helpen je om de storm tot bedaren te brengen. En zolang je nog de scepter zwaait van afwijzing, verwijt, schuld, bestraffing en oordelen, lukt je dat niet. Dus als je al iets voor jezelf wil doen, doe dan dit. En het mooie is dat het ontwikkelen van deze liefdevolle vriendelijkheid is nou juist ook helemaal diep onder in je strijd met eten, een van de oorzaken.
Een van de oorzaken van je strijd met eten is het gebrek aan dit contact met jezelf in het algemeen. Bij alles wat je doet. Dus daarmee is de manier waarop je jezelf helpt tijdens een eetbui prachtig oefenmateriaal voor het opruimen van je strijd met eten in het algemeen.
Heel waardevol materiaal dus. Dat neemt niet weg dat het heel pijnlijk is om mee te maken. Het is heel naar een eetbui. Door die tegenstrijdigheid omdat je iets doet wat je eigenlijk helemaal niet wil, terwijl je het tegelijkertijd ook wel wilt. Sterker nog, je gaat door roeien en ruiten om het voor elkaar te krijgen. En soms kan alleen al het feit dat iemand tegen je zegt terwijl je ergens op bezoek ben: oh, ik bied het jou maar niet eens aan, want jij bent waarschijnlijk op dieet of jij zal dit wel niet willen. Zo’n klein dingetje kan al een trigger voor je zijn om later op weg naar huis een enorme eetbui te krijgen.
Deze liefdevolle vriendelijkheid is daarmee één van je belangrijkste tools in de relatie met jezelf die je tot ontwikkeling brengt om een einde te kunnen maken aan dit hele probleem. En liefdevolle vriendelijkheid cultiveren is dus de weg. De schuld, de bestraffing en de verwijten los leren laten en liefdevol worden.
Proeven, voelen, waarnemen wat er gebeurt. Het jezelf naar de zin maken. Comfortabel maken en daarna je E.H.B.O toepassen. Dat zijn de manieren waarmee je stappen zet in dit proces. En het neemt de pijn niet weg van wat er is gebeurd. Maar je veert er veel gemakkelijker van terug en de storm gaat eerder liggen en dat is natuurlijk grote winst.
Oké, dat was wat ik voor je heb voor deze week. Ik wens een prachtige week en ik ben er volgende week weer voor je. Tot gauw. Bye.