Ik had mijn jongere zelf graag verteld dat je overeten niet kan oplossen als je dagen waarop het ‘goed’ gaat krampachtig probeert vast te houden. Het is menselijk dat je dat probeert, maar het werkt niet. Gedragsverandering en het ontwikkelen van je relatie met eten, verdraagt geen krampachtigheid. Dat houdt je juist in overeten gevangen. Wijsheid verzacht. Vanuit wijsheid laat je los en durf je meer te vertrouwen. In deze les ‘Krampachtig vasthouden werkt niet’ maken we daar verbinding mee. Als je de neiging hebt om goede dagen krampachtig vast te willen houden is deze les voor jou.

Wat je ontdekt:

• De blinde vlek die je tegenkomt als het ‘goed’ gaat met eten
• Waarom krampachtig vasthouden niet werkt
• De wijsheid waarmee je krampachtigheid verzacht
• Koop jouw exemplaar van het boek Etenslessen 👉

Vasthouden wat goed gaat

Ken je dat gevoel? Het gaat lekker en je denkt: ja, dit is precies waar ik naar zocht. Dit is precies hoe ik me wil voelen. Dit is hoe ik wil dat het met eten gaat en nu wil ik dat vasthouden. Laten we het daarover hebben.

Het is op dit moment herfst en het is echt mooi buiten. Dat modderige luchtje wat er hangt vind ik verrukkelijk. Vooral als ik nu mijn fietstocht maak, omdat het weer niet meer zo mooi is, heb ik dit hele natuurgebied achter mijn huis min of meer voor mezelf. Ik kom die ene hond uitlater tegen die door weer en wind er altijd is, maar de meeste vissers zijn weg en de meeste wandelaars zijn weg. Hardlopers en fietsers komen er bijna niet meer. Dat heeft wel iets heel speciaals.

De blinde vlek die je terughoudt

Ik wil iets belangrijks met je delen over vasthouden wat goed gaat. Er zit een blinde vlek in die mij jarenlang steeds juist terug in overeten deed stappen zonder dat ik het doorhad. Die etensles wil ik graag voor je beschikbaar maken.

Als je last hebt van overeten – en daarmee bedoel ik dat je regelmatig eet en achteraf denkt: dat had ik eigenlijk niet willen doen – dan is dit herkenbaar. Je lichaam vroeg er niet om. Eigenlijk maakte je die keuze vanuit de verkeerde plek, vanuit het verkeerde gevoel, de verkeerde intentie. Je lichaam heeft niet om eten gevraagd en jij hebt achteraf spijt van de keuze die je maakte. Je bent er ontevreden over. Dat is mijn definitie van overeten.

Wanneer het eindelijk goed lijkt te gaan

Als je hier last van hebt en de mate waarin je daar last van hebt vrij groot is, dan is het een enorm pijnpunt in je leven. Je werkt hard aan jezelf om het niet meer te laten gebeuren, om er van af te komen. Als het zich dan even niet meer laat zien en jij helemaal met eten omgaat zoals je wilt, word je daar vanzelfsprekend heel blij van.

Je hebt het gevoel dat je iets in handen hebt waarvan je tegelijkertijd ook weer bang bent dat je het kan verliezen, want dat is je al zo vaak gebeurd. Zeker binnen diëtiek, waarin je een plan met volgehouden aandacht naleeft totdat je op je streefgewicht bent, moet je lineair gedrag laten zien. Elke dag opnieuw dat plan vlekkeloos toepassen.

Het patroon van mislukking

Daar waar dat op een gegeven moment niet meer lukt, ziet dat er meestal uit als iets waar eerst een barstje in komt, een schoonheidsfoutje. Dat schoonheidsfoutje probeer je zo snel mogelijk te corrigeren. Daardoor ontstaat er spanning. Het gebeurt je nog een keer. Je hebt weer overeten, weer je plan niet gevolgd.

Nu begin je gespannen te raken en je maakt je zorgen dat je aankomt. Je was net zo’n mooi resultaat aan het boeken. Dus je stapt op de weegschaal en inderdaad, je weegt weer wat meer. Daar baal je van. Dus doe je nog harder je best om niet te overeten, wat je verlangen naar eten groter maakt. Voor je het weet ben je zoveel aan het overeten dat je zegt: mijn dieet is gewoon mislukt. Het is mislukt. Het kaartenhuis is in elkaar gestort. Ik kan het niet meer volhouden. Dit is dat patroon wat je van jezelf kent.

Waarom lineair gedrag niet werkt

Dit is het patroon wat je in de dieetcultuur is aangeleerd. Ik maak deze podcast, heb mijn boek Etenslessen geschreven en mijn coachprogramma Etenslessen geschreven omdat ik weet dat dit niet werkt op de lange termijn. Je kan oud worden met overeten als je het op deze manier probeert op te lossen.

Waar ik je vandaag mee wil helpen is laten zien dat in het patroon waarbinnen je lineair gedrag van jezelf probeert te verwachten, je een verwachting creëert die niet realistisch is. Je omgang met eten zal nooit lineair zijn. Er zijn programma’s die je dat proberen aan te leren en ook daarbinnen overeten mensen. In mijn optiek laat lineair gedrag geen ruimte voor je menselijke ervaring.

Het enthousiasme van vooruitgang

Dat enthousiasme van: ha, ik overeet al een aantal dagen niet en het gaat goed. Misschien heb je zelfs niet eens naar overeten verlangd. Dan ben je nog blijer. Dan voelt het bijna alsof er een wonder gebeurt. Dan schrik je bijna van jezelf en denk je: ik had altijd zo’n gevoel van afkloppen. Ik durf bijna niet hardop te zeggen dat het nu goed gaat met eten, omdat ik bang ben dat ik het jinx.

Ik ben bang dat ik de winning streak, dat wat nu blijkbaar goed gaat – en ik weet niet waarom het nu goed gaat, maar het gaat nu goed – laat ik dat vooral niet hardop zeggen. Want dan ben ik bang dat ik daarmee weer een verwachting creëer of een gevoel in mezelf activeer waarmee het ineens weer helemaal niet goed gaat.

De blinde vlek onthuld

Waar zit nou de blinde vlek? De blinde vlek zit niet alleen op het feit dat lineair gedrag – elke dag op dezelfde manier met eten omgaan – geen ruimte laat voor je menselijke ervaring. Iets vasthouden wat goed gaat gaat nog net een laagje dieper dan alleen maar je gedrag. Het gaat vaak ook over jouw beleving van dat gedrag.

Nu kan ik trots op mezelf zijn. Nu ben ik waar ik wil zijn. Dit is de plek waar ik wil zijn. Dit zijn de gevoelens die ik wil vasthouden. Dat gaat dus net een laagje dieper dan alleen maar kijken naar hoe het met eten gaat. Het gaat over jouw relatie met jezelf en hoe je tegen jezelf praat.

De menselijke behoefte aan flow

Vorige week zat je nog in de put, zag je het niet zitten of was je ontevreden over een aantal dingen. Deze week ben je al een hele week helemaal on top. Ik denk dat iedereen die hiernaar luistert dit herkent. Het is namelijk ook heel menselijk. Het is heel menselijk dat je op die plek wil zijn waarin jij je on top voelt.

On top van je agenda, on top als je kinderen hebt op de opvoeding van de kinderen, het begeleiden van de kinderen. Als je een liefdesrelatie hebt, on top van de liefdesrelatie en helemaal met je partner in een fijne flow. Iedereen vindt het heerlijk om in een fijne flow te zijn, waar die flow ook op georiënteerd is. Werk, privéleven, vriendschappen, familie, jouw relatie met eten en in de basis daarvan jouw relatie met jezelf.

De onrealistische verwachting

Die blinde vlek die ik voor je wil onthullen is niet alleen dat lineair gedrag met eten niet realistisch is en onvoldoende ruimte laat voor jouw menselijke ervaring. Je on-top voelen, on-top zijn, die fijne flow die je ervaart vasthouden is ook niet realistisch. Ook dat laat geen ruimte voor jouw menselijke ervaring.

Het is niet alleen je gedrag wat je wilt vasthouden, het zijn ook de goede gevoelens die er omheen hangen. Wat ik ontdekte in mijn patronen van overeten, die Etenslessen die ik tegenkwam, was onder andere deze etensles: iedere keer als ik dacht dat ik die fijne flow te pakken had waarin ik het gedrag laat zien waar ik naar streef, maar ook de gevoelens ervaar waar ik naar streef, dan dacht ik: ik heb dat nu bereikt.

Ik ben nu op die plek en nu wil ik dat continueren, nu wil ik dat vasthouden. Dat lukte nooit. Omdat het niet menselijk is, omdat het niet de bedoeling is.

De kracht van polariteit

Een van de onthullingen van mijn menselijke ervaring – het gaan begrijpen van mijn menselijke ervaring, waarbij het oplossen van overeten voor mij de ingang was voor steeds opnieuw dat noodzakelijke zelfonderzoek – liet aan mij zien: Marjena, het werkt niet als je krampachtig probeert vast te houden wat goed gaat. Ik begrijp dat je het wilt. Ik begrijp dat je daarnaar verlangt. Iedereen geniet van een fijne flow.

Maar de polariteit van de dingen is nodig om dat wat als flow voelt als flow te kunnen herkennen en waarderen. Zonder ongeluk kan je geluk niet herkennen. Zonder gemis kan je vervulling niet ervaren. Elke emotie die je herkent als fijn, fantastisch of heerlijk heeft een tegenpool. Die tegenpool heb je nodig om dat fijne gevoel te kunnen herkennen.

Emoties als informatiebron

Die tegenpool heb je ook nodig als informatiebron in je leven om jou de weg te wijzen wat bij je past en wat niet bij je past. Wat je mag loslaten, wat niet meer goed voelt, wat niet bij je hoort. En daar waar je naartoe wilt.

Ik geloof dat in die menselijke ervaringen – je hebt mij een aantal afleveringen geleden horen zeggen dat ik een punt in mijn leven heb bereikt waarop ik geen grote problemen meer heb op te lossen, geen grote vraagstukken meer heb en alles heb kunnen realiseren waar ik naar verlangde – dat een hele bijzondere realisatie was. Mijn eetprobleem is zo ondermijnend geweest in mijn leven dat al het andere wat ik in de jaren dat ik hier enorm onder gebukt ging had willen doen, onvoldoende aan bod kon komen.

De waarde van zelfonderzoek

Overeten was zo’n groot probleem in mijn leven en mijn zelfvertrouwen was zo enorm uitgehold dat het heel lastig was voor mij om het leven voor mezelf te creëren waar ik naar verlangde. Er was geen vertrouwen. Nu ik dat punt heb bereikt, gebruik ik vooral deze tijd in het werk wat ik voor jou doe, voor mijn klanten, voor mijn schrijfwerk, om steeds verder en dieper te kijken naar wat ik allemaal heb geleerd en hoe ik alles wat ik voor elkaar kreeg precies heb gebouwd.

Dat vind ik de meest interessante vraag, omdat het bij mezelf houden van al mijn waardevolle lessen – alles wat mij heeft geholpen om uit pijn te komen en te kunnen bouwen wat ik wilde – geen zin heeft als ik dat niet doorgeef. Dat geeft de meeste diepe vervulling.

Laat het los

Hier is wat ik in deze les aan je wil doorgeven: laat dit los. Als het goed gaat met eten, als je on top bent van al die dingen die je zelf graag ziet doen, als je on top bent van alles wat voor jou voelt als: ha, hier verlangde ik naar. Hoe dit voelt. Hoe ik dit nu doe. Hoe ik dit nu beleef. En ik ben nu zo trots op mezelf en het maakt me zo blij en het maakt de dag zo fijn.

Hou het dan bij deze dag. Hou het bij dit moment. Probeer het niet krampachtig vast te houden. Als je dat doet, maak je ruimte voor je menselijke ervaring. De fijne gevoelens waar je op dat moment van geniet mogen ook weer gaan, want dat gaan ze toch, met of zonder jouw toestemming, met of zonder jouw krampachtigheid. Dan word je emotioneel flexibel.

Emotionele flexibiliteit als sleutel

Als het weer afbuigt, als het weer niet meer gaat zoals je wilt, als je dingen tegenkomt waarvan je zegt: nu ben ik weer in frustratie of nu ben ik weer te moe of overprikkeld – wat het ook is wat niet goed voelt op dat moment – dat komt jou iets brengen. Dat is van waarde. Het komt je iets vertellen. Het is misschien je volgende etensles.

Daar zat je niet op te wachten. Je werd daar niet mee wakker. Je hebt die les niet uitgenodigd. Die les is er. Die laat zich gewoon zien. Die dient zich aan. Ik geloof, althans dat is mijn ervaring nu in het niveau van geluk en vervulling wat ik ervaar, dat mijn emotionele flexibiliteit en mijn inzicht om niet vast te willen houden wat goed gaat, mij dit juist heeft gebracht. Meer vervulling. Meer geluk.

Tegelijkertijd heb ik nog steeds pijn. Heb ik nog steeds overprikkeling of vermoeidheid. Al die gevoelens waarvan je dacht: die zijn er nu even niet meer. Ik moet nu gewoon vasthouden wat ik heb, wat ik nu doe. Laat dit idee bezinken. Kijk waar je herkent waar ik het over heb. Neem die etensles mee en bestudeer hem voor jezelf. Dat gaat je helpen.

Help de podcast groeien

Voordat we afscheid nemen: ik zou het geweldig vinden als je jouw favoriete aflevering van de podcast, de aflevering die de meeste indruk op je heeft gemaakt en jou het meest heeft geholpen, wilt delen met iemand die jij kent, waar je van houdt, waarvan je denkt: daar doe ik misschien een plezier mee. Je doet mij er ook een heel groot plezier mee.

Het organisch verspreiden van de podcast en het doorgeven van de podcast geeft een enorme boost aan de platform. Ik wil die Etenslessen met zoveel mogelijk mensen delen. Het is mijn missie om ons collectieve gedachtegoed over gewichtsverlies en schaamte rond overeten te veranderen. Ik wil een bijdrage leveren aan dat collectief en jouw hulp daarbij vandaag is enorm welkom en waardeer ik zeer.

Natuurlijk is een review op de podcast ook altijd geweldig. Vijf sterren, een paar woorden van waardering – daar ben ik heel blij mee. Een aflevering delen is helemaal de kers op de taart, het grote cadeau. Dank je wel daarvoor. Daar maak je me heel blij mee als je die moeite vandaag wilt nemen en daar even een moment de tijd voor neemt.

Dan ben ik er volgende week weer. Ik wens je een heerlijke dag. Tot dan.