Wat is een ‘cheat day ‘en waarom is die benaming een probleem? In deze les ‘Noem het geen ‘cheat day’ ,bespreek ik dit concept uit de dieetcultuur. Een cheat day, cheat meal of guilty pleasure, zijn termen die je relatie met eten kunnen ondermijnen. Je doel blijft daarmee buiten bereik en je weet niet waarom. Ik schijn het licht op de oorzaak en geef je een paar nieuwe ideeën die niet alleen beter voor je werken maar ook beter voelen. Ook als jouw ‘cheat day’ prima voor je werkt is deze aflevering het luisteren waard. Ik pak je niets af, maar reik je iets aan waar je straks blij mee bent. Enjoy!
Je luistert naar Etenslessen, de podcast met Marjena Moll. En dit is aflevering 286, de podcast over afvallen zonder dieet en het creëren van een geweldige relatie met eten.
Daar gaan we het over hebben. Hoe is het met je? Hoe gaat het? Met mij gaat het goed. Ik geef mezelf op het moment echt verrukkelijke ochtenden cadeau.
Ik start de dag met mijn koffie en mijn schrift. Zoals je in mijn boek Etenslessen kan lezen, start ik elke ochtend met schrijven. Dat is niets nieuws. Maar wat ik nu daar na doe op het moment is Pilates. Ik kom uit een fase van veel HIIT-trainingen en op dit moment hou ik ervan om hoe ik beweeg af te wisselen en daarin aan te sluiten op wat ik nodig heb. En na maandenlang zitten en schrijven aan mijn boek is het verrukkelijk om mijn lichaam nu weer helemaal open en lenig en krachtig te krijgen.
Het is sowieso op mijn leeftijd, die middelbare leeftijd, dat menopauzale lichaam, is het heerlijk om het te openen, om te stretchen, om de mobiliteit erin te houden en kracht te ontwikkelen. En wat ik zo fijn vind als hooggevoelig mens is dat de app waarmee ik dat nu doe zonder muziek is en op blote voeten.
Dus ik doe die oefeningen. Ze zijn ook kort. 18, 20, max 30 minuten is elke training. En ik doe het gewoon op mijn matje in mijn slaapkamer. En ik vind elke dag trainen maar minder lang, geen vol uur, vind ik veel fijner dan moeten reizen, ergens naartoe moeten, vol uur trainen, dan douchen, omkleden, spullen pakken, weer naar huis. Dat slaat zo’n gat in mijn dag en het soort training wat je dan vaak doet is zo zwaar dat daarna mijn kruit in ieder geval in mijn geval vaak al verschoten is. Terwijl deze vorm van trainen is veel vriendelijker en ondersteunender, biedt meer ondersteuning aan alles wat ik daarna nog wil doen.
En de app die ik gebruik, ik wil jullie graag tippen, is van Melissa Wood Health. En ja, ik vind haar heel fijn. Ik vind die lessen heel erg fijn. Het geeft me echt precies die fijne start van de dag. Daarna, na die training, pak ik een droog borsteltje en ga ik in de badkamer mijn lijf, mijn lymfesysteem lekker borstelen. Alles borstel ik in de richting van mijn hart, zodat mijn lymfen goed ondersteund worden in hun drainage, het afvoeren van afvalstoffen, het stimuleren van mijn hele systeem. Daarna neem ik een douche, een korte douche, en die sluit ik af met een minuut of langer. Ik weet niet precies hoe lang ik dat doe.
Ik bouw dat langzaam op en dan blaas ik daar zo heerlijk doorheen. En ik zeg heerlijk, de ervaring is niet heerlijk, maar daarna krijg je me toch een sloot dopamine cadeau. Het is verrukkelijk. Ik vind het echt de perfecte start van mijn dag. En het kost niet veel tijd. Dus, dat is hoe ik me op dit moment voel. En ja, het is echt een cadeau aan mezelf.
Ik weet niet of je bekend bent met het concept, misschien gebruik je het. Wat is het en waarom is het een probleem? Een cheat day of een cheat meal is een concept dat uit de dieetcultuur komt en er wordt mee bedoeld dat wat je daar doet tijdens jouw cheat dag of jouw cheat meal verboden gedrag is, slecht gedrag is, ongezond gedrag is, maar hier wordt het geoorloofd. Je knijpt een oogje toe en je zegt 1 dag in de week of 1 maaltijd in de week maak ik hier geen probleem van. Leef je uit. Met andere woorden, de andere dagen van de week, de andere maaltijden, maak ik hier wel een probleem van. Dus daar zit het contrast. De onderliggende boodschap is, hier mag het, en daar mag het dus niet.
Voor iets wat je een guilty pleasure noemt, zo wordt vaak chocola genoemd, een guilty pleasure, geldt hetzelfde. Je vertelt jezelf hier, hé wat je hier doet is slecht, je maakt je schuldig, dat is de vertaling van guilty. Je maakt je schuldig aan slecht gedrag. Maar je zegt tegen jezelf, ik heb daar alleen wel plezier in en dus sta ik het mezelf hier toe. To cheat is vals spelen, dus hier zeg je hey je speelt vals en hier ben je guilty, je maakt je schuldig. In beide gevallen gaat het dus om gedrag wat eigenlijk verboden is, wat slecht is, niet de bedoeling is, maar hier is het tijdelijk geoorloofd.
Dus, hier ben jij met je wilde ontembare verlangens, je slechte verlangens, je ongecontroleerde gedrag en je mag dat tijdelijk uitleven. Je geeft jezelf daar toestemming voor. Op andere momenten en op andere dagen heb je die toestemming niet. En wat betekent dat? Waarom is dat een probleem?
En regels, zoals je weet, de definitie van een regel is dat je die niet mag overtreden. Als het om regels gaat, overtredingen die je begaat in het verkeer, is het denk ik goed dat je daar gespannen van raakt. Je mag niet door rood rijden, je mag niet harder rijden dan een bepaalde snelheid. Het is goed dat die regels er zijn. En het is goed dat je er wat van gespannen van raakt als je op het punt staat om zo’n regel te overtreden, omdat je dan natuurlijk een gevaar bent voor jezelf en voor anderen. Maar als je gespannen raakt omdat je op het punt staat om een regel rondom voeding te overtreden, of alleen al een verlangen voelt om een regel rondom voeding te overtreden, wordt je verlangen naar eten groter.
Het tweede probleem is dat deze definitie van een cheat day of cheat meal of guilty pleasure suggereert dat je regels nodig hebt. Omdat je anders dat ontembare wilde verlangen van jou continu zou uitleven. Dat is de suggestie die hier wordt gewekt. Dus een cheat day of een cheat meal zegt, jij hebt regels nodig en die mag je niet overtreden en als die regel er niet zou zijn, dan zou je helemaal losgaan met eten. En de vraag is of dat waar is. Is dat zo? Ik heb zelf lang gedacht dat dat inderdaad zo was.
En ik dacht dat die regels mij nou juist nog enigszins in toom hielden. Ik kon me er al niet goed aan houden, dus laat staan als die regels er niet zouden zijn. Dat was mijn gedachtengang. Maar… En misschien herken je dit en zeg je ja dat ben ik ook. Ik steek ook zo in elkaar. Die regels die zorgen dat het in ieder geval niet nog erger wordt dan het nu al is. Maar dit is wat ik weet.
Als je verbonden bent met een natuurlijke verlangen naar je lichaam, het verlangen van je lichaam om vitaal te zijn. Je lichaam heeft een natuurlijke verlangen naar vitaliteit. Als je daarmee verbonden bent, wil je dan losgaan met eten? Wil je dan mateloos eten? Verlang je dan naar voedsel dat je lichaam niet als voeding herkent. Ik weet van niet.
En alle mensen in mijn programma die die verbinding met hun lichaam leren maken, zeggen hetzelfde. Vanuit die verbinding verlang ik niet naar te veel eten, naar voeding die mijn lichaam niet herkent, naar voeding die mijn lichaam in de war maakt, naar voeding die mij alleen maar genotzuchtig maakt. Voedsel moet ik het noemen, want het is geen voeding. En daarom wil ik je twee ideeën geven.
Dit is het eerste idee.
Als je de hele week in verbinding met je lichaam wil eten en daarvan geniet. Als je luistert naar het natuurlijke verlangen van je lichaam om zich vitaal te voelen, lekker te voelen, niet overbelast te voelen, niet in de war te voelen, als je het heerlijk vindt gedurende de week, om vanuit die verbinding te eten. En ook een dag in de week compleet gedachteloos wil eten, dus met je aandacht bij iets anders, zoals die ene Netflix-serie die je fijn vindt of een film. Als je het ook fijn vindt om één dag in de week compleet gedachteloos te eten, te veel te eten, omdat je daar dan plezier in hebt, en genotzuchtig te eten, dingen te eten waar je een dopamine-hit van krijgt.
Want dat is waar dat wat mij betreft voor jou over gaat. Een fantastische relatie met eten is een relatie met eten die er uitziet zoals jij wil. En je hoeft daarin aan niemand iets uit te leggen. Je hoeft daar geen verantwoording over af te leggen. Je hoeft het geen slecht gedrag te noemen wat je oogluikend toelaat of toestaat. Jij en je lichaam hebben een relatie met eten. En niemand is in die relatie uitgenodigd. Die is van jou. En jij mag er vorm aan geven op een manier waar jij je prettig bij voelt, lekker bij voelt en die jou blij maakt.
En als dit jou blij maakt, zes dagen in de week, samenwerken met je lichaam, luisteren naar je natuurlijke signalen van honger en verzadiging en wachten met eten totdat je echt lekkere trek voelt, waardoor je natuurlijke aansluiting op de biologische wereld om je heen, de wereld met voedsel om je heen, ook natuurlijk wordt ingegeven, waardoor je ook natuurlijk verlangt naar voedsel wat aansluit bij wat jouw lichaam op dat moment nodig hebt en wat jij dan ook verrukkelijk vindt.
Want dat is wat er gebeurt als je intuïtief eet, als je je samenwerkt met je lichaam daarin, aansluit bij je lichaam en je lichaam daarin de leiding geeft.
Maar 1 dag in de week jouw, de hedonistische kant van je persoonlijkheid wil uitleven, waarin je zegt die ene dag in de week wil ik gedachteloos eten, te veel eten, ongezond eten, want er is ook een deel in mij wat dat fantastisch vindt.
Noem het dan jouw geweldige relatie met eten, die helemaal voor jou klopt en eruit ziet zoals jij wil en na die dag protesteert je lichaam zo dat je zegt, ah, vind heerlijk om nu ook weer terug te schakelen naar hoe ik de andere dagen van de week het liefste eet. Dan klopt het voor jou. Dit past dan bij jou. Het is de afspiegeling van hoe jij graag voor alle delen in jezelf zorgt. Dus dat is het eerste idee. Noem het geen cheat day.
Het tweede idee dat ik je wil geven is dat als dit eigenlijk niet is wat je wil, op die ene dag, dat gedachteloos eten, te veel eten, genotzuchtig eten en je daarna heel onprettig voelen. Als dat eigenlijk niet is wat je wilt, maar jij een omgang met eten hebt waarin je die dag nodig hebt, omdat je alles op alles moet zetten om op wilskracht te wachten op die cheat day. Dus het verlangen wat je daar uitleeft bouwt zich de hele week in jou op. Het is er continu. Een keer in de week laat je de deksel eraf, of laat je die kat uit de zak ontsnappen. En leef je dat opgebouwde verlangen naar overeten uit.
En dat is het wankele evenwicht waarmee je probeert te voorkomen dat je de hele week zo eet. Als je zit te wachten op jouw cheat day, dan mis je een belangrijk stuk bewustwording. Een belangrijk stuk bewustzijn in jouw relatie met eten.
Mijn definitie van overeten is het eten waar je lichaam niet om heeft gevraagd, te veel, het soort voedsel waar je lichaam helemaal niet lekker mee overweg kan en waar jij achteraf spijt van hebt, waar jij je niet lekker bij voelt, waar je eigenlijk ontevreden over bent. Dat is mijn definitie van overeten.
En als je dus de hele week verlangt naar overeten en dat bevecht en onderdrukt en dan op jouw cheat day de spanning laat ontsnappen die je hebt opgebouwd, zodat je daarna weer vanuit je onwel voelen, onprettig voelen in je lichaam, overbelast door alles wat je hebt gegeten, weer de moed kan verzamelen om vanuit je misselijk en onprettig voelen te zeggen oké, ik heb de spanningen weer afgehaald en nu verzamel ik nieuwe moed om het weer vol te houden tot mijn volgende cheat day, dan mis je iets belangrijks. Dan is dit niet wat je werkelijk wilt.
Maar dan verlang je dus de hele tijd naar overeten en de vraag is waarom dat is. En om het antwoord op die vraag te vinden geloof ik in een ontwikkelingsgerichte aanpak van het oplossen van overeten. Ontwikkelingsgericht. Volhouden en je verlangen naar overeten onderdrukken en bevechten is een prestatiegerichte aanpak van jouw omgang met eten. En ik geloof in een ontwikkelingsgerichte omgang met eten, waarbij je stap voor stap ontdekt hoe je het verlangen naar overeten zelf creëert. Want dat doe je. Dat doe je zelf. En uitvergroot. Je creëert dat verlangen en je vergroot het uit. Dat is waar je last van hebt.
Maar het goede nieuws is wel dat jij dat doet. En daarmee ben jij ook degene die als je weet hoe je dat doet, dat uitvergrote verlangen ook weer kan verkleinen en nagenoeg volledig oplossen. Terugbrengen naar een mate waarin je zegt, dit steek ik in mijn zak. Hier heb ik geen last meer van.
Dit is geen probleem in mijn leven. Dit zit me niet in de weg. Ik weet dat dit voor je mogelijk is. Ik weet dat je dit kan leren, kan leren besturen in jezelf en je dat uitvergrote verlangen kan verkleinen. Verlangen naar overeten is niet iets wat je moet hoeven bevechten of onderdrukken, je kan dat verkleinen. Dus dit zijn de twee ideeën die ik je geef. Noem het geen cheat day. Als het oprecht is wat jij wilt en jij daar heel blij mee bent en dit een afspiegeling is van meerdere verlangens in jou die voor jou ook in verhouding zijn.
Zes dagen in de week luister ik naar mijn lichaam. Is mijn lichaam in de leiding. Leef ik in verbinding met mijn natuurlijke verlangen naar vitaliteit. En dat werkt, dat voelt goed. Ik ben er ontzettend blij mee. Dat kost me ook geen moeite. En één dag in de week leun ik op een ander deel in mijn persoonlijkheid, wat geen boodschap heeft aan gezonde keuzes maken, wat geen boodschap heeft aan verstandig doen, maar wat genotzuchtig zich wil uitleven en ik vind het fantastisch. Dan heb je gewoon een geweldige relatie met eten.
En als je zegt, nou, het is gewoon een heel wankel evenwicht en ik ben heel erg afhankelijk van die cheat day, zodat ik het andere dagen kan volhouden. Dan heb je geen fantastische relatie met eten en mis je hier de bewustwording, de ontdekking van hoe je dat verlangen naar overeten waar je last van hebt zelf creëert en hoe je dat kan verkleinen.
In mijn boek Etenslessen leg ik je uit hoe je dat doet. Geef ik je de stappen. Het is denk ik een fantastisch boek om op je nachtkastje te leggen. In real time komt de zomervakantie eraan. Neem het mee op vakantie.
Lees dat boek op je vakantie. Het gaat je enorm helpen om dit stuk bewustwording beet te kunnen pakken. Ja, en als je direct de stappen wil gaan zetten, dan ben je daarvoor welkom in mijn programma. Meld je aan op mijn wachtlijst en dan vertel ik je wanneer Etenslessen weer open gaat en je deze stappen kan gaan zetten. Oké, ik ben er volgende week weer. Ik wens je een heerlijke dag, tot dan!
Je hebt geleerd om eten te beheersen. Maar vrijheid voelt anders. Vrijheid is luisteren naar je lichaam, je verlangens en waarheid. Het is stoppen met vechten en beginnen met begrijpen.
Dit zijn jouw etenslessen. Geen regels die je moet volgen, maar ontdekkingen die je mag doen. Als eten een worsteling is, is er iets in jou dat gehoord wil worden.
Overeten is de rook – niet het vuur. In mijn boek neem ik je mee in een nieuwe omgang met eten.